Herinneringen aan Veronica - deel 1

door Dick Kos

We worden steeds ouder en de tijd van de zeezenders drijft steeds verder van ons weg. Ik ben geboren in 1961 toen Veronica al bestond en was slechts 13 jaar oud in 1974 en heb van Veronica dus eigenlijk alleen maar de laatste jaren bewust meegemaakt. Ik was toen wel een grote fan. Ik herinner me nog heel goed de strijd om het behoud van de zeezenders en de populariteit. Vanaf 1971 tot en met het eind in 1974 heb ik het toch heel intensief gevolgd.

Naar mijn gevoel is er na 31 augustus 1974 nooit meer een radiostation geweest die dat niveau en die sfeer heeft kunnen halen zoals Veronica dat toen had. Ik vind het een groot voorrecht dat ik die laatste jaren nog heb mogen beleven. Nu ik recentelijk ook het zeezender-museum in Nijkerk bezocht heb, vond ik dat het tijd werd om mijn herinneringen eens op te schrijven. Het zijn flarden die vooral het gevoel van toen goed weergeven, volgens mij.

Ik herinner me hoe ...

ik op mijn verjaardag in 1972 mijn eerste kleine transistorradio op batterijen kreeg en deze in de zomer van 1972 in het openluchtzwembad Sijsjesberg in Huizen bij me had. Hoe op die zomerdag die geweldige jingle COME ON AND SAIL AWAY WITH VERONICA TODAY te horen was in de programma’s. Het was een doordeweekse zomerse vakantiedag. Die jingle met dat intro van Summer is over- Dusty Sprinfield, koppel ik altijd aan een zomers gevoel en aan dat moment.

Hoe ik boos was toen Marga van Arnhem als nieuwslezeres in mei 1971 (vlak na de bomaanslag op het schip van Radio Noordzee) het journaal opende met de tekst: “Radio Veronica en radio Noordzee zullen moeten verdwijnen”. Ik heb meteen bij mijn vader mijn ongenoegen daarover geuit. Maar mijn vader begreep het niet.

Hoe ik in 1971 bij de bouw van de nieuwe wijken in de groeigemeente Huizen op de bouwsteigers, vanuit een radio de reclamespot Voor nappa en suède Berdi Berdi hoorde. Goede spot was dat. Zo herkenbaar voor Veronica.

Hoe wij als leerlingen van de hoogste klas op de basisschool zo bezig waren met die popmuziekcultuur. We zongen in de klas mee met Mammy Blue van the Poptops, met Non non rien na change van the Poppy’s en met Donna van 10CC. Die muziek was populair in onze klas. Om maar te zwijgen van SLADE en SWEET.

Hoe ik thuis bleef als de Nationale Zaterdagmiddaggebeurtenis op de radio was. Ik haalde op donderdag het gedrukte exemplaar van de top 40 in de platenkelder van boekhandel Frielink, bij ons in Huizen. Ik kende de top 40 en tipparade uit mijn hoofd. Zelfs nu nog kan ik bij de muziek uit die tijd veelal moeiteloos de titel, uitvoerenden, jaartal en hitparadenoteringen noemen. Ik waardeerde Lex Harding enorm als presentator van de top 40 en ook Klaas (Tom Mulder) Vaak en Tom Collins die de tipparade presenteerden, waardeerde ik enorm. De uitzending van de Radio Noordzee super top 50 op radio Noordzee begon een uur eerder dan de top 40, dus luisterde ik al om 12:00 uur naar Ferry Maat die daar die lijst presenteerde.

Hoe we Chiel Montagne bij de TROS op televisie zagen en hoe ik naar Op Losse Groeven keek, waar we het Veronica-personeel zagen optreden met hun lied: U moet wat doen het is voor Veronica. Ik blijf het geweldig vinden dat bij Veronica naast popmuziek ook de volkse nederlandstalige muziek ruim gedraaid werd. Zo hoort radio naar mijn gevoel ook te zijn, gevarieerd in muziekaanbod.

Hoe ik met vrienden op zaterdags weleens van Huizen naar Utrecht fietste, en dan bij de Utrechtse weg het bruine bord met aanduiding RADIO VERONICA in de tuin van villa Laapershoek zag staan. Dat gaf toch altijd een magisch gevoel, want daar werden de programma’s dus opgenomen.

Hoe mijn nicht werkte in de discotheek van radio Noordzee, in de boerderij van Strengholt in Naarden, waar Noordzee haar studio’s had. Ik vond dat heel bijzonder.

Hoe het uittro van Give up your guns van The Buoys werd gebruikt bij een reclame voor centrale verwarming van een bedrijf in Hilversum of Loosdrecht. Heel onschuldig allemaal nog destijds. De prachtige muziek hoorde perfect bij een reclamespot voor centrale verwarming.

Hoe we bij een bezoek aan het Noordzeestrand, destijds altijd even naar de zee keken met het gevoel dat het daar allemaal afspeelde, de magische wereld van de zeezenders. Als ik nu in de zomer bij de Noordzee ben moet ik daar altijd weer aan denken.

Hoe ik met mijn zesde klas in 1973 op schoolkamp in Ermelo was en ik daar toch even een platenwinkel in moest gaan om het nieuwe exemplaar van de top 40 te halen. Ik zag toen dat The Free electric band van Albert Hammond de nieuwe alarmschijf was. Vonden we toen een bijzonder nummer.

Hoe de top 40 in juni 1973 een keer niet verscheen. Op het gedrukte exemplaar stond toen: Ook dit verdwijnt als Veronica verdwijnt. Wij vonden toen dat daarmee de fans werden gepest. Maar het beeld dat de top 40 ook zou verdwijnen bleef hangen. Groot was dan ook de verrassing toen ik op 30 augustus 1974 naar de TROS-documentaire Zenders in woelig water keek, toen deze werd uitgezonden op televisie, en dat ik daarin Rob Out hoorde zeggen dat de top 40 zou blijven bestaan.

Hoe the Poppy’s in augustus 1973 een week in Huizen vertoefden en daar op het terrein van SV Huizen een voetbalwedstrijd speelden tegen het TROS-voetbalteam. Ik ging daar kijken en zag ze in een touringcarbus aankomen, waar ook Stan Haag in zat. We vonden het bijzonder om hem daar te zien. De Veronica-discjockeys waren immers helden voor ons.

Hoe we tijdens de energiecrisis in begin 1974 luisterden naar het zondagmiddagprogramma Fietsen rond de tafel op Veronica 538, waar Nederlandse artiesten het monopolyspel gingen spelen in de studio, want wat moet je anders op de autoloze zondagen

Hoe er van die radioplaatjes waren die je veel bij de zeezenders hoorde, zoals West Virginia van het nederlandse duo Cape Canary, een vrolijk voorjaarsnummer uit 1974. Geen hit, maar een blijvende herinnering aan de zeezenders.

Hoe ik met buurtgenoten naar Hilversum ging om daar te winkelen en overal in de winkels op de achtergrond de programma’s van Veronica hoorde. Ik herinner me dat we in het Hilvertshof liepen in 1974 op een ochtend en dat we Tineke hoorden praten in haar programma Koffietijd. Gek eigenlijk dat die momenten me zo bijblijven.

Hoe ik met mijn klas op de middelbare school in een groep bij elkaar stond, midden augustus 1974 en dat onze leraar die toen ongeveer 50 jaar oud was tegen ons zei: “Nog twee weken jongens en dan is het voorbij met die herrie, daar heeft oom Harry voor gezorgd”. Toen niemand daarop reageerde en we voor ons uit bleven kijken zei de leraar: “dat vinden ze niet leuk hoor, dat ik dat zeg”. Dit was duidelijk een generatiekloof.

Hoe CRM-minister Harry van Doorn op zaterdag 24 augustus 1974 sportcentrum De Bun in Huizen kwam openen en daar vanuit de kant werd toegeschreeuwd door jongeren: “Veronica moet blijven”! Het was ook een week voor de laatste uitzending. Overigens zou dit protest in deze tijd veel heftiger zijn geweest.

De laatste week met dat onheilspellende aftellen elke uur. En dan het verdriet in het laatste uur, ik vond het zeer onrechtvaardig, waarom mocht iets dat zo populair was niet blijven bestaan.

Hoe de sfeer van Veronica nog even bleef voortleven op de toenmalige befaamde TROS-donderdagen op Hilversum 3, waar Klaas (Tom Mulder) Vaak in oktober 1974 ineens veel uitzenduren kreeg. Vaak ’s ochtends, Boter Klaas en Prijzen, de programma’s van Tom Mulder vond ik erg goed. In 1975 was het spelletje van Will Luikinga met de muntjesautomaat (Will wil wel) zelfs onderdeel van Boter Klaas en Prijzen en toen Lex Harding in de zomer van 1975 Tom Mulder een paar weken verving, was er de situatie dat Will en Lex samen weer in een programma zaten.

Hoe Lex Harding de tipparade bij de TROS in 1975 presenteerde toen Hugo van Gelderen met vakantie was en dat Ferry Maat daarna de top 40 deed. Dat was zo gek, want de top 40 hoorde toch eigenlijk bij Lex.

Hoe ze bij de TROS op Hilversum 3 met hun programma’s, jingles en tunes goed wisten hoe ze populaire radio moesten maken. Ferry Maat begon de uitzending van de top 40 vaak met de kreet: “Hallo miljoenen”.

Hoe ik in 1975 bij Vroom en Dreesman ineens hoorde dat Lex Harding de top 40 weer presenteerde. Bleek dat ze via de stichting Nederlandse top 40 een cassettebandje uitgaven onder de noemer Veronica INFO waarop ze top 40 en tipparade ten gehore brachten. En dat werd bij V&D afgespeeld.

Hoe we luisterden naar Mi Amigo, die het in 1975 en 1976 wel aardig deden met onder andere Peter van Dam, Stan Haag en Joop Verhoof. Het kon dus toch, doorgaan als zeezender. En die tune die ze toen elk uur lieten horen: Bronx - Claude Vallois. Dat was de Man of Action van Mi amigo.

Hoe Lex Harding in de zomer van 1978 ging meepresenteren aan Radio Tour de France, “pop op de pedalen” toen nog op Hilversum 3, tussen 15.00 en 16.00 uur presenteerde Lex. Het was goed te horen hoe hij weer plezier beleefde aan het maken van een horizontaal geprogrammeerd programma. Op de laatste tourdag zei hij dan ook bij zijn afscheid: ik heb de afgelopen drie weken met bijzonder veel plezier gewerkt aan Radio Tour de France. Hij liet ons in die weken weer iets van die oude sfeer proeven door oude zeezenderjingles te gebruiken en liet ons kennismaken met The eve of the war - Jeff Lynn en Dancin’in the city- Marshall & Hain.

Hoe ik in 1979 nog naar de herstart van de nederlandstalige uitzendingen van Radio Caroline luisterde. Dat was de laatste keer dat een zeezender nog een keer een serieuze concurrent van Hilversum 3 was. De Telegraaf kopte in mei 1979: Caroline concurrent van Hilversum 3. Ook Will Luikinga ging in oktober 1979 meewerken aan Radio Caroline.

Hoe Will Luikinga in 1979 bij de AVRO-maandag op Hilversum 3 een spelletjesprogramma tussen 12.00 en 14.00 uur ging presenteren en dat hij daar na een klein jaar weer weg moest omdat ze vonden dat hij teveel op Veronica leek.

Hoe Veronica als B-omroep in april 1979 weer zoveel zendtijd kregen dat ze de top 40 en tipparade weer bijna volledig konden uitzenden op vrijdagmiddag op Hilversum 3 en hoe populair de woensdag op Hilversum 1 werd door de terugkeer van programma’s als Ook Goedemorgen en Muziek terwijl u werkt. En de terugkeer van de ABTT in de eerste drie maanden van 1979 op Hilversum 3 op vrijdagavond tussen 19.00 en 20.00 uur.

Hoe ik bij een locatie-uitzending van de VOO in de zomer van 1981 in Spakenburg Lex Harding in de zomertruck zag, die toen Ook Goedemorgen presenteerde en Hans Mondt die Muziek terwijl u werkt deed. Oude tijden herleefden.

Veronica heeft voor mij tot jaren later na hun terugkomst in het omroepbestel als VOO, nog lang die magische klank en sfeer gehad. Ik bezocht de locatie-uitzendingen van hun populaire programma’s op woensdag op Hilversum 1 destijds trouw en genoot ervan. Het was nog steeds mijn Veronica. Dit heeft geduurd tot de jaren negentig. Daarna raakte ik het gevoel kwijt. Ik ging in de jaren 90 ook stoppen met het verzamelen van de top 40-exemplaren. Maar ik kan met plezier en weemoed terugdenken aan de tijd van de zeezenders.

Dick Kos - juni 2017

De onderstaande 2e "memorie" van Dick Kos gaat niet direct over Veronica de zeezender maar beschrijft wel hoe Dick zich "voelde" als voormalig Veronica luisteraar toen de VOO (VeronicaOmroepOrganisatie) voet aan wal zette. En als zodanig hebben we gemeend zijn reactie wel te plaatsen. Omdat ie waarschijnlijk wel de gedachten van meer oud Veronica zeezender luisteraars vertolkt.

Herinneringen aan Veronica - deel 2

door Dick Kos

Echte radio

Toen de Veronica Omroep Organisatie pas B-omroep was en zij daardoor meer zendtijd kregen, mochten ze 1 keer per 5 weken een hele nacht uitzenden van 00.00 tot 07.00 uur op het toenmalige Hilversum 1. Tot dan toe waren ze aspirant- en C-omroep geweest en konden ze op de popzender Hilversum 3 slechts 1 uur vullen en daar werd de top 40 in vogelvlucht behandeld. Op Hilversum 3 kregen ze vanaf april 1979 de middag tussen 14:00 en 18:00 uur op vrijdag en dat ging weer op aan de top 40 en tipparade. Ik herinner me dat ik destijds hoge verwachtingen had van de programma's die ze zouden gaan brengen naast de top 40 en tipparade. En ja hoor, onder de noemer "OH WAT EEN NACHT" barstte in de nacht van 13 april op 14 april 1979 na 00:00 uur het spektakel los, want Leo van der Goot had er zin in. Hij deed het eerste uur en na de eerste plaat DECEMBER 1963 (oh wat a night) van Four Seasons zei hij vlak voor het opstarten van de alarmschijf van die week (Cheap Trick met I want you to want me) het volgende: "Terwijl het een diep donkere nacht is in Hilversum, herleven oude tijden, want dit is echte radio, vrienden, tot morgenochtend 7 uur, Dit is Radio Veronica op Hilversum 1. "Na de alarmschijf zei hij op de begintonen van The tears of a clown van Smokey Robinson and the Miracles: "t wordt een woelige nacht vannacht met een heleboel discjockeys die de parade gaan passeren, er zitten een aantal typisch nostalgische figuren bij die we jaren nooit meer gehoord hebben op de radio." Het was duidelijk, Radio Veronica was terug al was het met beperkte zendtijd, het was snel en flitsend. Veronica schudde de boel weer wakker. We zagen het destijds ook als de terugkomst van ECHTE RADIO. Maar was dit ook ECHTE RADIO? Over die opmerking van Leo van der Goot valt veel te zeggen. Wat is eigenlijk echte radio? Hij refereerde natuurlijk aan de zeezendertijd. Het was toen nog maar vijf jaar geleden dat Veronica en Noordzee nog uitzonden vanaf zee. Het zat nog vers in ons geheugen. Nu, meerdere decennia later, zijn we door internet in de gelegenheid om veel van de programma's van de zeezenders terug te horen. En met de oren van nu vraag ik me af; Was dat nou echte radio? Het was vrije radio en dat maakte het voor die tijd bijzonder. Het geheugen fopt ons ook vaak, want in mijn herinnering gebruikten ze bij Veronica heel veel jingles in de programma's, maar dat valt bij het terugbeluisteren mij heel erg tegen. Na het nieuws bij de start van een nieuw programma volgde een jingle, maar daarna was het plaatje op en plaatje af met alleen zo af en toe een jingle tussendoor. Wat voor verschil met tegenwoordig valt nog meer op? Alle platen werden af- en aangekondigd, ze hadden toen geen doorstart met platen. Er was overmatig aandacht voor de hit- en tipparade. De hitnotering of tipnotering van de plaat werd meestal genoemd. Het lijkt erop of tegenwoordig niemand dat meer echt interesseert. Ik haalde destijds elke donderdag het gedrukte exemplaar van de top 40 bij de platenhandelaar. Destijds was de top 40 voor de liefhebber van popmuziek net zo belangrijk als de voetbalcompetitie voor de voetballiefhebber. Veronica liet na elke plaat een reclamespot horen. Dat was fijn, want zo irriteert reclame niet en zijn de spots zelfs leuk en flitsend Nu zit je bij de huidige commerciele radiozenders voor en na het nieuws, te luisteren naar bijna 10 minuten reclame-nieuws-reclame. Veel te lang zonder muziek. Het lijkt wel of de huidige commerciële radio-omroepen een playlist van 500 tot 2000 nummers hebben die steeds weer herhaald worden. Nooit hoor je meer een oud tipparadeplaatje waarvan je denkt: "oh ja, wat was dat goed". Bij Veronica werd alles gedraaid, alle genres, het was vaak een familiezender, een plaat van The Rolling Stones kon in veel programma's worden afgewisseld door een plaat van Gert en Hermien. Radio moet gevarieerd zijn, bij de huidige doelgroepradio zijn er alleen nog zenders voor één soort muziek. Maar dat verveelt na een tijdje luisteren. Voor elke doelgroep is er wel een radiostation, maar er wordt met één doelgroep echter geen rekening gehouden, namelijk de mensen die van bijna alle soorten muziek houden en dat gevarieerd aangeboden willen krijgen. Daarvoor heb je tegenwoordig gelukkig wel internetradiostations en voldoet Radio 192 daar wel weer aan. De discjockeys van de zeezenders waren een vriendje, ze informeerden je over de nieuwe muziek. Anno 2021 praten de huidige discjockeys praten veelal meer tegen hun sidekick dan tegen de luisteraar. Bovendien hebben de meeste discjockeys ook geen zeggenschap meer over de platen die ze laten horen. Het wordt voor ze uitgezocht door de muzieksamenstellers. Hierdoor is er geen verwondering meer. Dat komt ook door de veelheid van zenders. Als er vroeger een heel bijzonder goed nummer uitkwam, zoals Bohemian Rhapsody- Queen, Hotel California- Eagles, had iedereen het daarover en had iedereen het gehoord. Lang leve de schaarste, denk ik wel eens. In onze huidige tijd kan de uitzending van de top 40 nooit meer een nationale gebeurtenis genoemd worden zoals bij Veronica destijds, want we luisteren niet massaal meer. Radio Veronica was ongecompliceerd. Het wordt nooit meer zoals het was. Je wordt als luisteraar nooit meer onderdeel van een station. Ik kan me niet voorstellen dat ik zoveel meer met een huidig radiostation zou hebben dat ik toen met de zeezenders had. Het gevoel dat er mensen op die zenders zaten die de plaatjes speciaal voor jou draaiden, dat gevoel komt nooit meer. Maar was het daarmee hoogstaande radio, was het ECHTE RADIO? Het was VRIJE RADIO, een product van zijn tijd. Het was niet illegaal, ze hadden geen zendvergunning, maar dat hoefde toen ook niet voor een offshore-radiostation. Toch zat er een gevoel bij van vrijheid en iets doen wat eigenlijk niet mag. Dat trekt aan. Toen ik eind jaren 70 veel in het oosten van het land kwam, zag en hoorde ik dat de bewoners van jong en oud aldaar, eigenlijk alleen maar naar de geheime zenders luisterden die de volkse nederlandstalige muziek van regionale zangers en bandjes lieten horen. Deze zenders werden door de Radio Controle Dienst regelmatig uit de lucht gehaald met veel machtsvertoon. Het mocht niet. Maar ze voorzagen in een behoefte. Hun muziek werd piratenmuziek genoemd en dat waren doorgaans nederlandstalige schlagers en polka's die niet of nauwelijks te horen waren op de landelijke zenders. In de plattelandsgebieden luisterden ze niet naar Hilversum. Veel piratenplaatjes gingen ook over de weerzin tegen Hilversum 3. Ook hier zag ik de aantrekkingskracht en charme van vrije radio. Voor de plattelandbewoners was dat ECHTE RADIO. Ik hoorde daar iemand zeggen: "als er geen geheime zenders meer zijn, mogen ze mijn radio wel stelen". Deze piratenzenders zijn nu ook veelvuldig actief op internet en kunnen nu legaal freaken. Echte radio is voor iedereen verschillend. Een programma dat met liefde gemaakt wordt, met leuke jingles en met goede tunes en een goede muziekkeuze die ook verrassend kan zijn, is voor mij echt goede radio. Ik weet bijvoorbeeld niets van wielrennen maar Radio Tour de France is een schitterend radioprogramma voor radioliefhebbers. De zomer is pas echt goed begonnen als Radio Tour de France weer in de lucht is. Dat komt door de sfeer van zomerse muziek, goede jingles en tunes. Terug naar de zeezenders. Ik vind het een groot voorrecht dat ik die tijd heb meegemaakt. Het wordt nooit meer zoals toen, het was VRIJE RADIO en daardoor nooit saai. Het zat flitsend in elkaar, leuke reclamespots tussen de platen, in de 538-tijd maakte het nieuws het uur vol en ieder programma startte op het hele uur, waarna de alarmschijf er meestal meteen in kwam. Dat ik achteraf nu op de bewaard gebleven uitzendingen, hoor dat er weinig jingles werden gebruikt en dat ik besef dat het niet live was en daardoor ook een beetje statisch, doet er niets aan af. Het voelde voor ons destijds als ECHTE radio, maar de kracht en populariteit zat in VRIJE radio.

Dick Kos - januari 2021