Scheveningen, Veronica en transistors

door Anja Haasbeek

Oh, die heerlijk zwoele zotte zomers aan de Scheveningse kust, waar wandelaars gekleed in fleurige zomerse uitfits een lange bonte aaneenschakeling vormden op de boulevard. Waar ook de zonaanbidders toen nog gekleed in badpakken en zwembroeken, op het zonovergoten strand lagen te bronzen in de zon.

Scheveningen begin jaren zestig, wat een mooie tijd, de bikini vierde hoogtij; van topless had nog niemand gehoord, laat staan van naaktstranden.

Die zag je alleen op plaatjes in weggemoffelde boekjes, die te koop waren bij 'Manus van alles' in de Koningstraat. Tussen de stripboekjes waren ook boekjes met naakte mensen te vinden, die in een door hoge muren omringd kamp, het nudisme beoefenden. Voor de liefhebber lagen de boekjes door een papieren wikkel afgeschermd, in de etalage. Je kon alleen maar het hoofd en voeten zien. Als de bloteriken gebukt stonden, zag je helemaal niets. Dan was het raden wat er achter het bruine reepje papier verborgen was.

Parkeren op de boulevard was toen nog geen probleem, voor een kwartje kon je uren staan. Ook de brommers stonden op kijkhoogte dichtbij het strand.

Langs de waterlijn konden kinderen een ritje maken op een ezeltje. Politie ter paard maakte overuren om de zich te ver in zee wagende kinderen weer veilig in de armen van de bezorgde ouders op het strand te geven. Vanaf de boulevard kon je kunstenaars aan het werk zien met zandsculpturen. En de allernieuwste trekpleister van Scheveningen, de net geopende Pier, werd druk bezocht. Duitsers groeven nog steeds driftig kuilen in het zand, terwijl kuierende matrozen met verlof, lonkten naar het vrouwelijk schoon in een poging een afspraakje te scoren.

Aan de rand van de boulevard was het mogelijk om door een verrekijker voor 20 cent het nieuwste radiofenomeen te bewonderen, 'Veronica'.

Veronica was een muziekzender, die vanaf een schip voor de Nederlandse kust op golflengte 192 meter uitzond. Hun slogan luidde: '192 goed idee, luister mee naar Veronica' Met diskjockeys die later bekende namen zouden worden in het omroepwereldje, zoals Joost de Draaier, Adje Bouman, Stan Haag, Eddy Becker, Tineke de Nooij, Rob Out, Cees van Zijtveld, en Gerard de Vries. Zij stonden onder de bezielende leiding van de gebroeders Verweij, aan het prille begin van het latere overbekende tv- en radiostation met diezelfde naam. Ooit in 1960 aarzelend begonnen, werd Veronica vooral populair bij de tieners. Eindelijk was er iedere dag een muziekprogramma voor de teenagers, en hoefde je niet een hele week wachten op dat kleine uurtje van 'tijd voor teenagers' bij de Vara op Hilversum 1.

'Het station waar muziek' in zit schalde het dagelijks door de ether, en uit de handradio, die tegelijk met het zendschip ook een bekend verschijnsel was geworden in onze tienerconjunctuur.

Plotseling was er ook muziek op straat. Luid knalde de muziek uit transistors, die overal mee naar toe gesleept werden. Verlost van het thuis binnen te moeten zitten, konden we ons nu vrij bewegen, in de stad, in het bos en op het strand. Natuurlijk wilde ik dolgraag ook een handradio, maar ze waren zo duur, dat het ver buiten mijn en mijn vriendin Corry, die een beter betaalde baan had, bereik lag. Maar waar een probleem is, is de oplossing ook vaak dichtbij, en wel in de vorm van 'Wehkamp', een postorderbedrijf. Op naam van mijn vader vulde ik, samen met Corry, een bestelformulier, voor de fel begeerde handradio in. Nou het huis was te klein toen de postbode het pakje afleverde. Woedend brulde mijn vader: 'dat stuur je maar gelijk retour, en voorlopig de eerste 3 weken niet meer uit'. Uit ondervinding wist ik dat ik hem eerst moest laten uitrazen, om daarna heel voorzichtig de voordelen van mijn aankoop op zijn naam te demonstreren. Nu had ik een voordeel: mijn vader was gek op muziek, en was altijd te porren voor wat nieuws. Zeker toen Veronica zijn klanken de ether in joeg. Mijn vader was dan ook dagelijks bezig om het groene oog van onze Erres zo zuiver mogelijk af te stellen op radio Veronica . Langzaamaan kon hij de aankoop wel waarderen, en met de belofte dat ik het iedere week trouw zou afbetalen, mocht ik het behouden.

Het radiootje week geen moment van mijn zijde, stond ’s nachts naast mijn bed, en kostte mij een vermogen aan batterijen. Maar op een gegeven ogenblik was mijn radio herhaaldelijk verdwenen. Mijn vader die steeds meer aan zijn radio dragende dochter gewend was, dacht: wat zij kan, kan ik ook, en nam mijn radio mee naar zijn werk. 'Zolang je het niet hebt af betaald is het net zo goed ook mijn radio. Trouwens overdag heb je er toch niets aan, want je mag hem niet op je werk gebruiken'. Daar had mijn vader gelijk in. Maar ik wil er toch eentje voor mijzelf, dacht ik, en kwam met het volgende voorstel. 'Als u nu deze radio afbetaald en ik mag een nieuwe nemen op uw naam, dan zijn we allebei tevreden'. Ik had namelijk een mooie Philips transistor, met druktoetsen, op het oog, en het belangrijkste, hij kon ook gewoon op voeding worden aangesloten. Dus alleen mobiel koste het mij batterijen. Maar helaas was het begeerde toestel, waarmee ik mezelf al zag liggen aan het Scheveningse strand, knap aan de prijs. 198 gulden, daar moest ik minstens 6 weken voor werken. Maar mijn lieve vader streek zijn hand over ‘t hart, en schonk mij de transistor voor mijn verjaardag.

Opgetogen toog ik met Corry naar het Westeinde om bij 'Radio Meassen' de draagbare Philips aan te schaffen. Hunkerend wachtten we de eerste zomerse dag af, om ons met radio Veronica, de dj´s, de muziek en de (reclame) jingles te kunnen verpozen aan het Scheveningse strand.

Twee weken na mijn verjaardag was het eindelijk zover. Beschermd door een handdoek en geflankeerd door twee in bikini gestoken teenagers, nam het muziekwonder het met de jingles op tegen het ruisen van de aanstormende golven. 'Veronica, het station waar muziek in zit' schalde het over het strand, waar de eerste badgasten zich aarzelend kwamen laven aan de zonnestralen die het begin van de komende zomer aankondigde.

Een reclame spot prees: 'Nur Die nylons' aan, waar we gelukkig door de warme zon van waren verlost. De nylons waren overigens door de slimme gebroeders Verweij zelf op de markt gebracht en hadden via de Veronica reclame gretig aftrek in Nederland. Het sponsorprogramma 'Lexie goes dixie' met John de Mol Sr., maakte reclame voor het sigarettenmerk Lexington. En Mies Bouwman presenteerde een programma van Bayer aspirine met de titel 'Leve het Leven'. Veronica werd zo snel populair, dat er zelfs Veronica radio’s en Veronica sigaretten op de markt kwamen. Luisterend naar Anita Berry die 'terwijl we ons languit koesterde in de zon' een ode bracht aan de middellandse zee, gaven wij ons over aan die speciale sfeer, die Scheveningen zo kenmerkte.

Hoewel later in de middag de zon af en toe verstek liet gaan, en de meeste mensen weer huiswaarts keerden, hadden wij aan belangstelling geen gebrek. Ik liet mij zelfs verleiden om geassisteerd door twee sportievelingen een balletje te trappen langs de waterlijn.

Op een gegeven ogenblik zaten er een heleboel jongelui om ons heen. Alleen wist ik niet zeker of die belangstelling ons betrof of het geluid uit onze transistor. Iets verderop probeerden een paar knapen indruk te maken, door voor de omstanders als stoere pijlers een menselijke toren te bouwen. Al dat stoere gedoe werkte zo aanstekelijk dat ik, ondanks het vroege jaargetij en nog onverwarmd door een wekenlange warme zon, mezelf richting het water waagde, waar een visioen van de noordpool mij tegemoet kwam. Maar ik liet mij niet afbluffen, en rillend van de kou stapte ik in het koude water. Vanaf het warme zand klonken kreten van: 'ja Anja wel koppie onder hoor'. Van Corry had ik ook geen hulp te verwachten, want die stond al weer een adonis met zwart haar te bewonderen en had totaal geen aandacht voor haar bijna bevroren vriendin. Terwijl ik langzaam tot aan mijn middel in de zee was gelopen, en ook vanaf deze hoogte geen gevoel in mijn lichaam voelde, dacht ik, nu moet het dan maar, en met een één, twee, drie in godsnaam, liet ik mij met een snelle beweging in de ijskoude golven zakken. Alsof ik werd afgevuurd vloog ik, gegeseld door het koude water en naar adem happend onder een luide ijselijke gil met mijn armen omhoog gestrekt weer uit de golven omhoog. Verdooft en half bevroren hoorde ik vaag vanaf het strand een gejuich en applaus weerklinken.

Trots baande ik mij door de golven een weg terug naar het warme strand, tot ik plots tot de ontdekking kwam, dat het gejuich en het applaus niet zozeer mijn sportieve daad behelsde, maar gewoon het feit dat ik met mijn kapriolen het bovenstuk van mijn bikini was kwijt geraakt. Met een trefzekere kans op een hartaanval, liet ik mij gelijk weer zakken in de aanstormende golven. Met schaamrood op de kaken, graaide ik als een wanhopige in het rond om het ontbrekende kledingstuk te kunnen bemachtigen. Terwijl ik het gevoel had dat langzaam het leven uit mijn koude lichaam weg vloeide, voelde ik eindelijk in het schuimend nat mijn begeerde kledingstuk.

Met mijn linkerarm voor mijn jong ontloken schoonheden, en in mijn rechterhand het gewraakte kledingstuk kliefde ik mij als een ijsbreker door het zeewater, en verdween onder luid gejoel tussen twee rieten strandstoelen, die tegen elkaar geschoven een veilig onderkomen waren voor nieuwsgierige blikken. Kleumend en klappertandend hulde ik mij weer in het bovenste gedeelte van mijn bikini. Met het kippenvel op mijn blauw verkleurd lichaam en een zelfverzekerde glimlach om mijn mond, opende ik even later mijn provisorische kleedkamer, en zei met een kalme stem: 'zo en wie doet me dat na'.

Hoewel ik eigenlijk door de grond had willen zakken, kreeg ik toch met dit gezegde de lachers op mijn hand. Door een haag van jongemannen schreed ik naar mijn veilige handdoek, en draaide de knop van de volumeregelaar op volle kracht open. Alsof het was afgesproken schalde even later de stem van Brain Hyland met het overbekende: Itsy Bitsy Teeny Weeny Yellow Polka Dot Bikini .... over het strand. Lachend luidkeels meezingend vormden ze een kring om mij heen. Gelaten liet ik ze hun gang gaan, en lachte maar mee. Tja, want wat moest ik anders. Van Corry, die intussen mijn kleedkamer met de zwartharige adonis in beslag genomen had, hoefde ik ook geen steun te verwachten.

Toen de jongens uiteindelijk afdropen en Corry vol lof over haar gespierde held weer naast mij plaats nam en de strandbezoekers zich huiswaarts spoedden om het zondagse avondmaal te nuttigen, overviel mij weer dat onuitwisbare dromerige gevoel dat mij altijd op het strand in de latere middaguurtjes besloop.

Doezelend turend over de eindeloos aanspoelende golven waardoor een verkoelend briesje mijn warme huid beroerde, en Bob en Brenda onder de begintune, door Johnny and the Hurricanes het programma, 'Teenagers Muziek Expres' aankondigden dacht ik tevreden naar mijn muziekspeeltje luisterend, ik heb het lek toch boven water gekregen, enne…gelukkig ook mijn bikinibeha! Ach, wat een jeugdige onschuld was er toen nog. Wegdrijvend op de golven van de flowerpower verloor niet veel jaren later iedereen zijn bovenstuk. Radio Veronica laveerde later voorgoed de haven in, en het unieke zendschip viel stil.

Waar zijn die zotte zwoele zomers gebleven? Joost mag het weten!!!

Anja Haasbeek - mei 2004

Foto's: Anja Haasbeek en Haags Gemeentemuseum